Wykrywanie Czerniaka

Samodzielne wykrywanie wczesnych ognisk czerniaka

Podstawowym sposobem rozpoznania czerniaka jest system ABCDE. Stosuje się go, aby ostrzec osoby na świecie, że mogą mieć ten nowotwór.

A – oznacza asymetrię (asymmetry)
B – oznacza rozmyte granice (border irregularity)
C – oznacza zmiany w zabarwieniu (colour)
D – oznacza średnicę powyżej 6 mm (diameter)
E – oznacza uniesienie zmiany powyżej poziomu skóry lub powiększenie wymiarów (elevation, evolution)

System ABCDE nie bierze pod uwagę „świeżych” zmian w wyglądzie skóry, co jest jego poważną wadą.System ten nie uwzględnia również „guzkowatych” postaci czerniaka, które mogą być symetryczne i mieć dobrze widoczne gładkie, regularne brzegi, w wyniku czego pacjent może się zgłosić do lekarza już w zaawansowanym stadium rozwoju choroby. Nowe opracowania broszurowe wydane przez Amerykańskie Towarzystwo Przeciwrakowe i grupę zajmującą się badaniami nad rakiem w Wielkiej Brytanii nie korzystają z systemu ABCDE – został on zastąpiony nowym, siedmiopunktowym testem. Poniżej podano trzy główne cechy czerniaka:

-Zmiana wielkości 

-Zmiana kształtu 

-Zmiana zabarwienia

Trzy mniejsze objawy to:

-Zapalenie, tworzenie się strupa lub krwawienie 

-Zmiany w odczuwaniu (zmiana sprawia wrażenie innej niż była, może pobolewać lub swędzieć) 

-Średnica 7 mm lub większa    

Te kryteria pozwalają na wychwycenie małych ognisk czerniaka, czerniaka guzkowatego i czerniaka bezbarwnikowego (czerniaka, który ma taki sam kolor jak otaczająca go skóra). Czerniaki guzkowe, które przypominają kształtem małe kopuły, mogą w ogóle nie posiadać barwnika. Około połowa z nich ma różowy kolor, co może uspokoić osobę z takimi zmianami, która łudzi się, że nie mają one złośliwego charakteru. Jednak system siedmiopunktowy pozwala na ich wykrycie, ponieważ stopniowo się powiększają, mogą swędzieć i być zaczerwienione, krwawią lub też są odczuwane inaczej.

Wykrywanie wczesnych zmian czerniakowych przez lekarza

Jeśli lekarz ma wątpliwości, czy zmiana na skórze jest czerniakiem, czy też nie, najlepszym sposobem na ustalenie rozpoznania jest przeprowadzenie biopsji polegającej na wycięciu całej zmiany. Usuwa się ją z leżącym wokół marginesem niezmienionej skóry, a pobrany materiał bada się pod mikroskopem.

Przed wykonaniem biopsji lekarz może za pomocą specjalnych urządzeń zwanych dermatoskopami, obejrzeć dokładnie zmianę skórną. Urządzenia te powiększają obraz zmiany i emitują światło spolaryzowane. Skórę można też pokryć specjalnym płynem, co zapobiega rozpraszaniu światła na jej powierzchni. Taka „epiluminescencja” pozwala na przyjrzenie się nawet najmniejszym szczegółom zmiany, których nie można dostrzec gołym okiem.